Günümüzde yetişkinler de olduğu kadar çocukların da en çok şikayet ettikleri, evrensel ölçüde yaygın bir hastalık olan diş çürüğünün insan kadar eski bir geçmişi vardır,iskelet sisteminin en sert organı olup canlı öldükten sonra toprak altında uzun süre hatta milyonlarca yıl bozulmadan, dağılmadan kalabilmektedir. Nitekim 3. ve 4. zaman sınırıyla yaşa, bilinen en eski fosil insanlar çoğunlukla dişleriyle temsil edilir. Sindirim sisterninde yüklenmiş olduğu işlev gereği diş, yaşam süresince ne yazık ki en çok tahrip olan bir organımızdır. Bilindiği gibi, alınan besin, ağızda sindirıme hazırlanırken kesici dişler tarafından ince kesilir; köpek dişleriyle parçalanır; küçük azı dişleriyle ezilir ve daha küçük parçalara ayrılır büyük azı dişleriyle de öğütüldükten sonra midede kolayca sindirilecek hale gelir. insanda her diş üç kalkerimsi dokudan olşur mine, dantin ve saman Şekil 1), Mine. epitelyum kökenli olup iskeletin en sert ve yeri yoğun biçimde kalkerleşmiş bir dokusudur. Gelişimini bir kez tamamladıktan sonra, aşınma ve çeşitli fizikokimyasal kökenli tahrihler sonucu kaybolan kısımlarını yenileme yetenegine sahip değildir. Dantin; saman ve kemiğe oranla daha sert bir dokudur. Dişin taç kısmında mine ile, kök kısmında ise saman ile kapıdır. Saman (diş kökü kabuğu); dişin, dokusal ve kimyasal açıdan kemiğe en fazla benzerlik gösteren parçasıdır. Dişi besleyen kılcal can damarların ve ayrıca sinirleri içeren dişözü dokusu ise dişin en önemli bir bölümü olup dantinle çevrelenir. İnsanda, iki tip diş sistemi vardır: Süt dişleri ve sürekli dışler, Süt dişleri, doğumdan aşağı yukarı 6 ay sonra görülmeye başlar ve 2,5 yaşında gelişmelerini tamamlamış olurlar. Sürekli dişlerin ilk görüldüğü ana, yani 6 yaşına kadar da ağizdaki çigneme işlevini tek başlarına yürütürker. Birinci büyük azı dişiyle agzi ara görünmeye başlayan sürekli dişler ise süt dişlerinin yerini 13 yaşına dogru tümüyle almış kızlar 20 yaşından sonra sürekli dişleri, gelişmesi biter yalnız, üçüncü azı dişinin (akıl dişi) çıkışı bazen 25 26 yaşına kadar gecikebılir. Diş Çürüğü ve Beslenme Dış çürügünün, alınan besin tipleriyle yakın ilişkisi olduğu artık herkesçe bilinmektedir, özellikle rafine edilmiş tahıllar ve şeker çürütme sürecinde büyük ölçüde sorumlu tutulurlar. Bunların terkibinde bulunan karbonbidratlar (fermante olabilme özelliğine sahip) ağız florası tarafındanhızla organik asitlere dönüştürülür. Bu asitler de giderek dişleri tahrip eder. Lauterstein ve Barber (1), çürüme sürecini 5 halkalı bir zincire benzer Şekerli ve nişastali gıdaların yanısıra, fermante olmuş içkiler ve asitli meşrubat da diş çürüğünün meydana gelmesinden sorumIu tutulurlar.
Dr. Metin öze EK Hacettepe üniversitesi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder